Afyon-Konya karayolundan 9 km iceride il merkezine 70 ilce merkezine 15 km uzaklikta eski ipekyolu uzerinde ve Pasa dagi yakinlarinda kurulmus bir beldedir. 1967 yilinda belediye olmustur.
Anadolu da eski bir yerlesim yerlerinden biride Ozburun'dur. Ozburun tas-maden devirlerini hitit, frig, lidya, hellenistik, bizans, selcuklu ve osmanli donemlerini yasamaktadir. Ilk yerlesim merkezleri degirmen deresi avsar oreni canicik mevkisi olarak siralanmaktadir.
1107 tarihinde Emir Mengucek beyin komutasindaki Turk birlikleri Bolvadini fethedip kaleye Yazir, Kargin, Cepni, Avsar ve Oguz boylarini yerlestirmislerdir. Ozburun bu boylarin icinde Avsar Turklerindendir. Avsar'lar ilk olarak Ozburun'un avsar bolgesine gelip yerlesmis daha sonra su anki Ozburun'un oldugu bolgeye gelip yerlesik hayata gecmistir. Ozburun Selcuklu donemlerinde Hacli seferlerine sahne olmustur. Tarih icinde Selcuklular, Sahipata, Karaman-Beysehirli topraklari icinde yer almistir. Ozburun 1.Sultan Murat zamaninda Osmanli topraklarina katilmistir.
Ozburun 3.ve 4. jeolojik devirlerde olusmus guneyden Sultan dağları, kuzeyden ve dogudan Emir dağı, batidan Pasadagi ile cevrili bir vadidir.
Ozburun'un Emirdaginin bir bolumunde ve pasadaginda muhtelif yaylara sahiptir. Bunlardan en onemlisi Avdan ve Pasadagi yaylasidir. Ozburun 1960 li yillarda yayla kulturune veda etmistir.
Cografi olarak Ic Ege bolgesinde bulunan Ozburun'da kara iklimi hukum surer.Yazlari sicak ve kurak kislari soguk ve sert gecer.Ozburun daglarinda sari mese ardic ve cam agaclari vardir.
Ozburun nufusu 2000 yili nufus sayimina gore 4980 dir. Avrupa'daki vatandaslarimiz harictir. Bu rakamin uzerine avrupada yasayan Ozburun'lulari da katacak olursak nufus bir hayli bir kasabaya gore yuksektir.
Ozburun egitim ogretim alaninda 2 adet ilk okul ve bir adet lise bulunmaktadir.
Saglik alaninda bir kasabaya yetecek kadar 1 adet saglik ocagi mevcut olup burda iki doktor 6 hemsire ve bir ambulans soforu bir odacisi calismakta ve Ozburun'a hizmet vermektedir.
Ozburun'da ekonomi tarim ve hayvanciliga dayanmaktadir. Yapi itibariyla daglik olmasi sulanabilir arazinin az olmasina neden olmaktadir. Samdagi, Canicik, Avsar ve benzeri bolgelerde arpa bugday nohut yetistirilmekte sulanir durumdaki bolgelerde ise fasulye, hashas(afyon), sekerpancari, misir, mercimik yetistirilmektedir. Meyve yonunden de oldukce zengindir elma, armut, visne, kiraz zerdali(kayisi) yetistirilmektedir. Ozellikle zerdali (kayisi) yetistiriciliginde oldukce ilerdedir hemen yer yerde bir zerdali agaci gormeniz mumkundur.
Ozburun da cayir ve mera alani oldukca fazladir. Bu mera ve otlaklarda buyukbas ve kucukbas hayvanlar otlatilir.
Ote yandan belde akarsu yonunden oldukca zengindir. Bu tuzden belediyenin ve halkin buyuk cabalari sonuncunda Sogukpinar mevkisindeki akarsuyun uzerine alabalik tesisi kurulmus olup tatli su baligi yetistiriciligi yapilmaktadir.
Ozburun her girisiminde basarizsiz kalmistir. Surekli olarak girisimler siyasi engellere takilmistir. Bunda ilce Bolvadininde rolu buyuktur.
Ozburun turistik, tarihi eserler yonunden zengin denecek kadar tarihi eserlere sahiptir. Ozburun peri bacalari cesitli magaralar uchoyuk ve kepez gelzilip gorulmeye deger bir kac yerdir.
Cesitli tarihi eserler cikarilmis olup belediye bahcesinde sergilenmektedir. Ozburun da pek eski yapilara onem verilmemis ve cogu yikilmistir. Aslina uygun olmayan yeni evler, turbeler, camiler yapilmistir. Umariz bir gun Ozburun da yaptigi hatayi anlar ve tarihi eserlere sahip cikar. Su an elimizde sadece eski uygarliklara ait kalintilar ve cikan tarihi eserler kalmistir.
Ozburun da heryil temmuz aylarinda hashas senligi duzenlenmekte olup cevre halkina Ozburun'u tanitma ve etkinliklere agirlik verilir.
Afyon'un tek sehir gorunumundeki Ozburun'una sahip cikalim onu gelistirmek icin elimizden geleni yapalim.
Nüfus ve gurbetcilik
Kasaba nın nüfüsu 1950 dir .Ancak kasaba halkı devamli avrupaya göc vermektedir avrupada yasayan özburunlular nufusu kasabanin nufusunu hayli bir kapliyor yerlesik sayilarii 15.000nin üzerindedir ve yurt içinde 2000 e yakın vatandaşı vardır.Ve yaz aylarında bölgeye gelmektedirler.
Tarihi
Özburunun tarihini inceledigimizde doga ve cografi yapisi nedeni ile birçok medeniyetin üzerinde yasadigi bir yerlesim birimidirBugünkü özburun halkinin ilk yerlestigi yer Avsar bölgesidir ve ayni zamanda özburun halkinin Avsar Turk’u oldugundan o bölgeye ismini vermistir, ancak hangi yillarda orada yasandigi bilinmemektedir. Kepez mevkiinde kral tahtinin bulunusu, kilise sütunlarinin bulunusu nedeni ile (bu sütunlar özburun belediyesi avlusu açik alan müzesinde sergilenmektedir.) Bizans, roma devrinin yine bu bölgede yerlesim alani olarak kullanildigi bilinmektedir. Özburunun kuzey bölgelerinde ve 3 höyük 2 höyük mevkilerinde bulunan höyükler bugün devletin sit alani içinde olup buralarin kazilmasi tahrip edilmesi yasaktir.
Özburun kasabasini yeni kuyu mevkii ayri bir yerlesim alani olup yillardir ayni bölgede yapilan kaçak kazilarda degerli tarihi eserlerin çiktigi (heykel çanak çömlek) bilinmektedir. Özburun bugünkü alabalik tesislerinin bulundugu soguk pinar mevkiinde yine ayri bir medeniyetin yasadigi orada bulunan mezarlarla ve ören yerleri dedigimiz yerlesim kalintilarindan anlasilmaktadir. Afyon ve Bolvadin müzelerinde bulunan mezar lahitler, sandukalarin özburun beldesinden gittigi müzelerin resmi kayitlarindan anlasilmaktadir.
Özburun geçmiste böyle medeniyetlere ev sahibi yaptigi gibi yakin tarihimizde de kendisine düsen önemli görevleri yerine getirmis büyük bir beldedir. Osmanlilarin son dönemlerinde Çanakkale ve kurtulus savaslari sirasinda her aileden bir iki insan vatan savunmasinda sehit düsmüstür. 1500 yilinda ataerkil bir aile yapisina sahip olan özburunda nüfus sayisi 1800 hane sayisi ise 90 oldugu her ailede 20 ve daha fazla insan oldugu bursa sancak beyligi resmi kayitlarindan anlasilmaktadir. Özburunun o günkü ismi =ÖZDARUN= dur. Kurtulus savasi sirasinda ise afyon cephesinde yaralanan askerlerin tedavi merkezi özburun ulucamii (o günkü özburunun tek camii) hastane olarak kullanilmis ölenler bugünkü özburun kasaba mezarliginin kuzey bölgesine defnedilmistir bugün merhum olan vatandas ali çildir adli vatandas özburun belgeselinin çekimi sirasinda kendisinin yaralilari tasimak için kagni kolunda görevlendirildigini ve yukarida adi geçen mezarliga 1500 askerin sehit olup gömüldügünü kendi agzindan anlatmistir. (1997 yilinda)
özburun kasabası AVŞAR buğdüz yörüklerindendir. osmanlı arşivinde özburunun ismi 1800 yıllarda ki kayıtlarda (UZBURUN) olarak geçmekte dir. kasım isli.
